Hoe het komt dat doodzwijgen en negeren zo pijnlijk zijn in een relatie

Je partner doodzwijgen en negeren in een relatie zijn uiterst pijnlijk. Lees in dit artikel hoe dat komt en wat er mee bedoeld wordt.

‘Nou, dan krijg ik dagenlang een silent treatment van haar.’ Robert (42) zuchtte nog eens diep. ‘Als ze me doodzwijgt en links laat liggen, raak ik compleet wanhopig en smacht ik naar haar aandacht. Die krijg ik niet, wat ik ook doe. Pas als het haar uitkomt, haalt ze me weer aan.’

Een echtscheiding hangt als een zwaard van Damocles boven zijn hoofd. Zo verwoordde hij het tijdens onze sessie. Alles wil hij er aan doen om dit te voorkomen.

‘Als ik er mijn huwelijk niet mee kan redden, dan weet ik in elk geval hoe ik het anders kan doen in een nieuwe relatie’, zei hij. ‘Maar dat wil ik helemaal niet, want ik houd van haar.’

Elke relatie krijgt te maken met momenten dat je elkaar niet kunt luchten of zien, maar er zijn gezonde en ongezonde manieren om hiermee om te gaan. In dit artikel lees je meer over het ongezonde fenomeen silent treatment en hoe je het doorbreekt.

Wat is silent treatment?

Wanneer je een silent treatment krijgt van je partner zwijgt hij/zij je dood en doet alsof je niet bestaat. Voor je partner ben je dan onzichtbaar. Je krijgt de boodschap dat je iets fout deed. Daarom verdien je volgens je partner geen liefde en aandacht meer. Dit passief-agressieve gedrag bestaat uit controle uitoefenen, straffen en je eigenwaarde ondermijnen.

De ander consequent negeren, oftewel ostracisme komt voor bij sociaal levende dieren, zoals leeuwen, wolven, bijen en apen; bij primitieve stammen en moderne samenlevingen; binnen overheden, religies, strafinrichtingen en het onderwijs; bij formele en informele groepen en bij hechte relaties zoals een liefdesrelatie.

Bij hechte relaties spreken we dan specifiek over silent treatment.

Voorbeelden van bewust doodzwijgen

1. Een kind op een strafbankje zetten, is een vorm van negeren om iets gedaan te krijgen. Jo Frost past deze vorm van time-out veelvuldig toe in het televisieprogramma Supernanny. Deze methode riep heftige reacties op bij ouders en opvoeddeskundigen.
2. Separeren, een psychiatrische patiënt opsluiten in een isoleercel gebeurt nog steeds als hij/zij zeer agressief is. Een prikkelarme omgeving werkt maar voor een kleine groep psychotische patiënten. Het gros voelt zich juist angstiger na een eenzame opsluiting. Jolijn Santegoeds zat als 16-jarige bijna 2 jaar opgesloten in een isoleercel. Nederland kreeg hiervoor van de VN een gele kaart.
3. Gevangenissen gebruiken de isoleercel als een disciplinaire maatregel. Deze straf mag niet langer dan 2 aaneengesloten weken duren in Nederland. Mensenrechten stellen zware eisen aan het gebruik aan isolatie. Het mag alleen bij hoge uitzondering. Uit medisch onderzoek blijkt dat isolatie – ook kortdurende – schadelijk kan zijn voor de geestelijke gezondheid.
4. Gepeste kinderen vertellen dat ze negeren als één van de ergste vormen van pesten ervaren. En van tijd tot tijd schrikken we op als een puber ten gevolge van pesten zijn/haar leven beëindigd.

De ander doodzwijgen en negeren vindt vaker plaats dan dat we ons realiseren, ook binnen liefdesrelaties.

Iets ergers schijnt ons niet te kunnen overkomen, dan er niet meer bij te horen.

Waarom doodzwijgen zo pijnlijk is

Het grimmige zwijgen is voor de meesten die het ondergaan een emotionele marteling. Een verzoek om opheldering geeft het klassieke antwoord ‘Niks!’. Het negeren door je partner veroorzaakt intense pijn en stress. Als je partner je met de nek aankijkt en je alleen in het duister doolt, voel je je in de kou staan. In zo’n situatie neemt de oerpaniek het van je over.

Een aantal belangrijke basisbehoeften, zoals ‘er toe doen‘ maken dat je goed functioneert. Het mechanisme van doodzwijgen, dwarsboomt een aantal basisbehoeften. Silent treatment is eigenlijk net zoiets als een symbolische moord, waarmee je als het ware het bestaan van de ander ontkent.

Onvervulde basisbehoeften veroorzaken de pijn van het meedogenloze zwijgen

Denk hierbij aan basisbehoeften zoals:

1. Erbij willen horen: je voelt je ellendig bij buitensluiting.
2. Waardering, er mogen zijn: je eigenwaarde leidt er onder wanneer je geen waardering voelt en je het gevoel hebt dat je er niet toe doet.
3. Emotionele veiligheid: de oerpaniek neemt de regie van je leven over waardoor je reageert met vechten, vluchten of bevriezen. Deze relatiestress zorgt voor kortsluiting waardoor helder nadenken niet lukt.
4. Er toe doen: je voelt je miserabel wanneer je partner je negeert en je bestaan als niet zinvol beschouwt.

Voorbeelden van een silent treatment

Elke relatie kent gradaties waarin je elkaar tijdelijk ontloopt, maar koppels met een gezonde relatie laten elkaar niet lang in de kou staan. Dit was wel het geval bij Sara, Leo en Suzan voordat ze met hun partner bij me kwamen om hun problemen op te lossen met behulp van een van mijn relatieprogramma’s.

Sara (51)

‘Mijn man negeert me gerust een week lang. Hij eet niet wat ik kook en pakt een pizza uit de vriezer. Hij pakt alleen drinken voor zichtzelf. Pas na een dag kwam hij op bezoek toen ik in het ziekenhuis lag met hartklachten. Hij behandelt me letterlijk alsof ik lucht voor hem ben. Pas als het hem uitkomt, spreek hij weer met me. Dat is zijn manier om me te laten weten, dat hij het ergens niet mee eens is. En, al sla je me dood, meestal weet ik niet eens wat het probleem is.’

Leo (45)

‘Ze negeert me compleet als ik iets zeg. Of nog erger ze verandert van onderwerp. Dat gebeurt regelmatig. Maar het maakt me echt gek als ze niet op mijn vragen reageert.’

Suzan (29)

‘Ik zwijg hem dood tijdens onze ruzies. Vooral op de momenten waarop hij geen duimbreed toegeeft. Hij snapt nooit wat ik bedoeld en ik ben dan zo boos dat ik mijn jas aantrek en wegga zonder iets tegen hem te zeggen.’

Emotionele blokkades als oorzaak van doodzwijgen

Een dieper liggende reden om iemand dood te zwijgen, komt meestal door gekwetste gevoelens en het onvermogen om er over te praten. Emotionele blokkades spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van deze ontoegankelijkheid. De oorzaak hiervan is divers en terug te voeren op het ontbreken van eerdere warme relaties. Hierdoor ontwikkelden zich belangrijke vaardigheden niet om te gedijen in een liefdesrelatie.

Vaak gaat het om onmacht van degene die de silent treatment geeft.

De strategie doodzwijgen als een veelvoorkomend patroon binnen liefdesrelaties

Het patroon van eisen – terugtrekken met als strategie doodzwijgen en negeren ontstaat, wanneer de doodgezwegen partner op elk mogelijke manier probeert om toegang te krijgen tot een reactie. Hoe meer deze partner vraagt, eist, klaagt of beschuldigt hoe meer de ander zich terugtrekt. Dit terugtrekken leidt tot nog meer frustratie en wanhoop bij de eisende partner en zo kom je in de neerwaartse spiraal terecht.

Doorbreek het patroon

In plaats van je partner te negeren, laat je het bezinken en zeg je: ‘Lieverd, het lukt me nu niet om de juiste woorden te vinden. Ik kom er straks na het avondeten op terug.’

Zo voorkom je dat je je partner met een angstig kloppend hart het diepe, donkere bos instuurt. Toegankelijkheid geeft een boost aan je relatie, ook al is het op een later moment.

Lukt het keer op keer niet om te delen wat je dwars zit of bezighoudt, ook niet na een korte overweging of een pauze? Overweeg dan eens mijn persoonlijke begeleiding om uit het niet werkende patroon te komen, zodat je een sprankelende relatie krijgt.

Lees ook

Herken passief-agressief gedrag van je partner en trek je plan

Hoe een knallende ruzie je volledig verlamt en de intimiteit onder druk zet

Dodelijke communicatiefouten die de intimiteit in je relatie enorm onder druk zetten (en hoe het wel moet)