Herken passief-agressief gedrag van je partner en trek je plan
Passief-agressief gedrag in je relatie is een vorm van agressie. Ter illustratie hieronder een voorbeeld.
‘Ik merkte dat het weer eens mis was toen hij veel langzamer ging fietsen dan ik’, zei Maria tegen me.
‘Je hoeft niet zo hard te fietsen’, schreeuwde hij. Ik heb een vrije dag.’
‘Ik schaamde me rot toen Pieter zo over straat schreeuwde. Als we met vrienden erbij fietsen, zegt hij nooit iets over het tempo. Hij doet heel anders als ik alleen met hem ben. Ik draaide me ter plekke om en fietste terug naar huis. Zo beu was ik het.’
‘Ik zeg niets meer’, zei hij thuis. ‘Vanochtend nam hij zonder overleg de auto mee. Door de regen en de harde wind moest ik toen naar mijn werk fietsen. Ik ben zo klaar met het kinderachtige gedrag van hem. Ik negeer hem voorlopig. Net zoals hij het met mij doet.’
Beiden even pijnlijk: littekens op je ziel versus een gebroken neus
Bij agressie of mishandeling in een relatie denk je al snel aan blauwe plekken of een gebroken neus. Echter, mishandeling beperkt zich niet alleen tot fysiek geweld.
Wanneer je partner bijvoorbeeld niets meer tegen je zegt, wegloopt of sarcastisch reageert, vertoont hij passief-agressief gedrag. Deze vorm van emotionele – of psychische mishandeling speelt bij Maria en Pieter.
Kortom, passief-agressief gedrag laat net zulke littekens achter als een gebroken neus en verjaagt de intimiteit uit je relatie.
Wat is passief-agressief gedrag?
Passief-agressief gedrag is verkapte vijandigheid. Bijvoorbeeld, in plaats van te delen wat Pieter dwars zit en naar een oplossing te zoeken, saboteert hij de situatie. Hij creëert op een niet openlijke manier een machtsstrijd om zijn zin te krijgen ten koste van Maria. Als gevolg voelt zij zich hierdoor rot en bovendien weet ze niet wat er speelt.
Samengevat, passief-agressief gedrag is een soort wraakgedrag, al dan niet bewust. Speelt dit bij jou? Verwacht dan geen warmte en speelsheid in bed.
Voorbeelden van passief-agressief gedrag
Een ander voorbeeld. In gezelschap vertelt Karin op een sarcastische manier over de mislukte pogingen van haar man om de auto aan de praat te krijgen. Ze is boos op hem. In plaats van dit met hem te bespreken, vernedert ze hem in gezelschap. Hij voelt zich hierdoor ongemakkelijk en trekt zich terug.
Nog een voorbeeld. Maarten weigert met zijn vriendin te knuffelen, terwijl hij weet hoe belangrijk knuffelen voor haar is. Hij is teleurgesteld in haar. In plaats van dit kenbaar te maken, weigert hij iedere vorm van fysiek contact. Zij weet niet wat er speelt en vraagt wat er is. ‘Niks’, zegt hij afwijzend.
Hoe herken je passief-agressief gedrag?
Iemand met passief-agressief gedrag vertoont zijn ongenoegen dus op een indirecte manier, zoals:
- uitstelgedrag vertonen
- blijven mokken
- niets meer zeggen, je doodzwijgen
- je plannen en dromen afkraken
- intimiteit met jou vermijden of weigeren
- je buitensluiten en negeren
- afspraken met jou niet na komen
- overal kritiek op leveren, vooral op jou en anderen
- voortdurend te laat komen
- cynisch reageren
- je kleineren, ook waar anderen bij zijn
- sarcastisch reageren op je voorstellen
- minachtend doen
- weglopen
- jou de schuld geven van jullie problemen
Geen nee durven zeggen
Een passief-agressieve partner vermijdt conflicten. Eigenlijk durven ze geen nee te zeggen. Vandaar dat ze dus andere manieren gebruiken om confronterende situaties te vermijden. Immers, zo houden ze toch de controle en macht over de situatie. Hierdoor ontlopen ze bijvoorbeeld situaties of taken waar ze geen zin in hebben. Of ze wijten het aan jou als het niet gaat zoals zij willen. Op deze manier laten ze je zien dat ze het ergens niet mee eens zijn. Wat dat precies is, vertellen ze je niet.
Oorzaken passief-agressief gedrag
De precieze oorzaak van passief-agressief gedrag weten de onderzoekers niet. Wel is bekend dat een persoon met passief-agressief gedrag niet de vaardigheden leerde om op een positieve manier zijn gevoelens te uiten. Ook leerde hij niet te vragen om wat hij nodig heeft. Vooral voor het uiten van boosheid was geen ruimte. In plaats daarvan gebruikt hij een passief-agressieve manier om zijn onvrede kenbaar te maken. Meestal ontstaat dit al in de kinderjaren door bijvoorbeeld mishandeling, verwaarlozing of andere gebeurtenissen met een grote impact. Eigenlijk gaat het om onderdrukte onmacht, angst en of woede waar hij geen uiting aan geeft. Dit lukt hem niet, want hij leerde niet de juiste vaardigheden om met verschillen en conflicten om te gaan.
Hoe ga je om met een passief-agressieve partner?
Er vloeit heel wat water door de Rijn, voordat koppels met dit probleem aan de slag gaan. De meest voorkomende reden die ik hoor: ik wil wel, maar mijn man/vrouw wil niet.
In mijn praktijk kom ik tot nu toe onderstaande scenario’s tegen. Maria bijvoorbeeld koos voor de derde.
1) Je lost samen het probleem op
Relatieconflicten los je op door samen een veilige omgeving te creëren en de emotionele betrokkenheid bij elkaar te herstellen. Dit lukt alleen als je beiden bereid bent om je relatie te onderzoeken en je eigen gedrag te veranderen. Met de volgende 7 stappen investeer je in meer intimiteit. Deze beproefde methode hielp al duizenden koppels hele succesvolle resultaten te bereiken.
De 7 stappen
- Zie in hoe het drama van ruzie maken jullie alleen maar verder uit elkaar drijft.
- Neem verantwoordelijkheid voor je eigen bijdrage aan het conflict.
- Neem verantwoordelijkheid voor je eigen gevoelens.
- Zie onder ogen hoe jij mede vorm geeft aan de negatieve gevoelens van je partner.
- Stem je af op de diepere gevoelens en behoeften van je partner.
- Deel je diepere emoties met je partner.
- Oefen de nieuwe manier in je relatie en voorkom hiermee terugval in het oude patroon.
2) Voor jou is de maat vol en je partner weigert naar zijn aandeel te kijken
Wil je partner niet met jou naar het onderliggend patroon kijken? Beëindig dan deze relatie. Deze vorm van agressie kost teveel energie en brengt niet wat je verlangt. Eigenlijk trek je in deze relatie aan een dood paard.
3) Je wilt leren omgaan met passief-agressief gedrag, ondanks dat hij zijn gedrag niet verandert
Wil of moet je er mee leren omgaan? Dan heb ik de volgende suggestie voor je. Geef duidelijk je grenzen aan en handel ernaar. Ga niet mee in het drama. Zorg in elk geval goed voor jezelf in deze ongezonde relatie.
Na wikken en wegen koos Maria voor deze optie. Begin 60, financieel afhankelijk en geen kans meer op de arbeidsmarkt berustte ze in haar situatie. Ze bewaakt haar grenzen nu beter, gaat niet mee in het drama en trekt vaker haar eigen plan. Inmiddels gaat het best aardig met haar, maar de relatie is dood en dat maakt niet gelukkig.
Herken je passief-agressief gedrag in je relatie? Graag lees ik je ervaringen in een reactie hieronder.
Lees ook
Hoe een knallende ruzie je volledig verlamt en de intimiteit onder druk zet
3 tips voor meer emotionele intimiteit met je partner
Hoe Sara uit een verwoestende relatie met een narcist stapte