Laurens Kleijntjens: Als man krijg je betere relaties als je uit je stereotype keurslijf stapt

Past de rol van de stereotype man nog bij de verwachtingen van moderne partnerrelaties? Of is het tijd om bij deze stereotypen vraagtekens te zetten? En wat brengt dat mannen dan? Durft de man zich kwetsbaar op te stellen in zijn partnerrelatie of zitten de stereotype ideeën over mannelijkheid hem in de weg?

Hierover had ik een gesprek met Laurens Kleijntjens. Hij werkt als projectleider aan ‘Mans Genoeg’. Mans Genoeg gaat over mannenemancipatie en het doorbreken van gendernormen en is een project van Feniks Emancipatie Expertise Centrum Tilburg, gefinancierd door het Oranje Fonds. 

In het onderstaande artikel lees je er meer over.

Het mini systeem van relatie en gezin staat niet op zichzelf

Sociale – en economische ontwikkelingen beïnvloeden relatie- en gezinsvorming. Hierover schreef ik al eerder het artikel Moderne liefde in perspectief. Deze ontwikkelingen beïnvloeden dus hoe stellen zich tot elkaar verhouden. En met welke verwachtingen, verlangens en behoeften ze een relatie aangaan. En hoe dit zich binnen de relatie ontvouwt. 

Het mini systeem van een partnerrelatie staat dus niet op zichzelf. 

Mannenemancipatie heeft alles met cultuur te maken

Laurens Kleijntjens vertelde dat het project Mans Genoeg begin 2019 is gestart. Als projectleider neemt hij alle facetten van het project op zich: de organisatie, de inhoud, de werving, de presentaties en het onderhouden van de contacten. De programmering komt tot stand in overleg met de directeur van Feniks, Gerda de Vries. Ze werken hierbij nauw samen met Bibliotheek Midden-Brabant en hun contacten in de wereld van mannenemancipatie. 

Als afgestudeerde cultuurwetenschapper vindt hij dat het thema mannenemancipatie alles met cultuur te maken heeft. En ook met veranderingen in de cultuur.

Laurens: ‘Ik ben altijd al voor een meer gelijkwaardige en diverse menselijke samenleving geweest. Ik vind het ook heel belangrijk dat iedereen in vrijheid zichzelf kan zijn. Daar strijd ik graag voor. Ik vind het ook fijn dat ik dat in mijn werk kan doen.’

Stereotypen: mannelijke en vrouwelijke eigenschappen

Niemand ontkomt aan de verwachtingen die bij je sekse horen. Die verwachtingen beïnvloeden je gedrag en je keuzes. Ook al hebben we steeds meer speelruimte gekregen, toch kennen we bepaalde eigenschappen eerder toe aan mannen. En andere eigenschappen aan vrouwen. We hebben het dan over zogenaamde mannelijke of vrouwelijke eigenschappen. Bijvoorbeeld, emoties tonen en zorgzaamheid zien we binnen dat stereotype systeem als vrouwelijke eigenschappen. 

Een man gedraagt zich niet kwetsbaar

Laurens zei hierover het volgende: ‘Wat zijn volgens jou typische mannelijke eigenschappen?’ Deze vraag stellen we mannen wel eens tijdens een oefening. En dan komt altijd naar boven dat je als man stoer moet zijn. En sterk, competitief, dominant en agressief. Je mag niet huilen. Je mag niet veel emoties tonen. Je mag je niet kwetsbaar opstellen en niet bang zijn als man.’ 

‘Als man moet je meer de kostwinner zijn dan dat je ook zorgtaken op je neemt. Op seksueel vlak moet je altijd zin hebben. Altijd kunnen presteren. Er zijn dus heel veel dingen waar mannen aan moeten voldoen binnen dat stereotype systeem.’

 Oh, zit je onder de plak?!

Laurens vertelde dat het idee nog vaak is, dat de man de taak als kostwinner op zich neemt. Er zit weliswaar verandering in dat mannen ook zorgtaken op zich nemen, maar er wordt nog steeds wel een beetje op neergekeken. Bijvoorbeeld, als je als man aankomt met ik ben huisman, dan wordt er toch vaak gezegd: ‘Oh, zit je onder de plak?!’

Ik wil geen zwakkeling worden

Ik legde Laurens een voorbeeld uit mijn praktijk Sprankelende Relatie voor. Tijdens een individueel gesprek vertelde een 42 jarige man me, dat hij geen zwakkeling wil worden. Zijn twee jaar jongere partner was de wanhoop nabij, omdat hij zelden tot nooit iets van zijn emotionele binnenwereld met haar deelde. Hij is er stellig van overtuigd dat hij minder mans is als hij meer zijn emotionele binnenwereld laat zien. Ik vroeg Laurens naar zijn ideeën hierover.

Ben ik wel mans genoeg?

Laurens: ‘Traditionele mannelijkheidsnormen veroorzaken veel problemen. Niet alleen maatschappelijke problemen, maar ook voor mannen zelf. Voor mannen is het een soort van gevangenis waar je in vastzit. De ene man heeft er meer last van dan de ander, dat is wel zo. Maar het is vooral zo dat mannen niet helemaal zichzelf kunnen zijn. Van jongs af aan word je geleerd dat de eigenschappen die we mannelijk noemen, dat je die moet ontwikkelen en overdrijven. De eigenschappen die wij vrouwelijk noemen, die moet je als man onderdrukken.’

‘Daarom zijn mannen eigenlijk altijd bezig met: ‘Ben ik wel Mans Genoeg?’

Beperkend keurslijf

Volgens Laurens is het beter om de volgende vraag te stellen: ‘Ben ik wel mens genoeg?’

Laurens zei het volgende hierover: ‘Als je namelijk maar de helft van je menselijke eigenschappen ontwikkelt dan verlies je dus de helft van je menselijk potentieel. Mannen kunnen net zo goed zachtaardig, gevoelig of zorgzaam zijn, net zoals vrouwen. Vrouwen kunnen daarentegen ook net zo goed stoer en technisch zijn. Zo’n stereotype is eigenlijk een soort van keurslijf en dat is heel beperkend. Als je er als man van afwijkt dan ben je een mietje of een homo. Er was laatst een nieuwsbericht over prins George (6 jaar) die zei dat hij van ballet houdt. Hij werd publiekelijk uitgelachen. Schijnbaar omdat men dit vrouwelijk en minderwaardig vindt.’

Vaker verslavingen, depressies en zelfmoord bij mannen

Volgens Laurens houden veel mannen vast aan dat keurslijf, omdat ze niet buiten de mannengroep willen vallen waarbij de heteroseksuele norm geldt.

Laurens: ‘Maar ja, daardoor ontstaan er veel problemen, want als je bang bent om door de groep homo te worden genoemd, omdat je iets doet wat als vrouwelijk zou kunnen worden gezien. Ja, dan krijg je bijvoorbeeld zaken als homofobie en seksisme. Want vrouwelijkheid wordt in deze maatschappij lager gewaardeerd dan mannelijkheid. Zo worden vrouwelijke eigenschappen bij mannen vaak gezien als zwakheden.’

‘Mannen denken ook vaak dat ze zaken zelf moeten oplossen. Dat leidt tot problemen. Verslavingen, depressie en zelfs zelfmoord komen vaker voor bij mannen. Het is een taboe om hulp te zoeken.’

Betere relaties als je uit het keurslijf breekt

‘Voor mannen zelf kan het natuurlijk heel erg bevrijdend zijn als je je zachte kant zou ontwikkelen. Als je inziet, dat je niet altijd een winnaar hoeft te zijn. Dat is ook best wel vaak een probleem. Je kan natuurlijk niet altijd on top zijn. Als je meer luistert, praat over gevoelens, emoties durft te tonen, dan heb je ook meer kans op een goede relatie. De enige emotie die mannen vaak tonen is boosheid. Dat is een geaccepteerde emotie bij mannen. Maar daar zit meestal nog heel veel achter, zoals verdriet, onmacht en angst.’

Goede taakverdeling en actief vaderschap is goed

‘Als mannen gaan inzien dat het juist sterk is om kwetsbaarheid te tonen, dat te erkennen, dan zou de wereld een stuk mooier worden volgens mij. Wat betreft de kinderen is het belangrijk dat je er voor ze bent als vader. We hebben ook een avond gehad over actief vaderschap. Er is veel onderzoek naar gedaan: het is heel goed voor zowel de vader, de moeder als de kinderen dat de vader ook voor de kinderen zorgt. Een goede taakverdeling is dus heel belangrijk.’

Thema avonden en mannengroepen

Laurens: ‘Meestal gaan we in gesprek met het publiek. We laten hen het verhaal doen. Er komt ook veel los als we met een mannengroep bezig zijn tijdens onze thema avonden. We kijken nu met een stuurgroep wat we nog meer kunnen doen met het project, zoals bijvoorbeeld een blog met verschillende schrijvers. Voor de rest zijn we bezig om te kijken hoe we nog meer met andere organisaties kunnen samenwerken. Zo werken we veel samen met Emancipator om mannen te betrekken bij de bestrijding van geweld tegen vrouwen. Wat we vooral proberen voor elkaar te krijgen is bewustwording en daarbij te laten zien wat mannen te winnen hebben. Daarbij vinden we dialoog belangrijk, dat iedereen zijn zegje kan doen en ook willen we graag van mannen horen wat ze zelf interessant vinden. We kunnen wel alles voorkauwen, maar dat willen we niet.’

Jonge mannen van 20 tot 40 jaar vormen de voorhoede

‘Mannenemancipatie is momenteel vooral in trek bij een zekere voorhoede. Dat geldt trouwens voor alle culturele veranderingen. Die gaan heel langzaam. Je hebt ook een voorhoede nodig die al geïnteresseerd is in het thema. Een voorhoede die het weer kan doorvertellen aan anderen. We zien mannen van alle leeftijden, maar vooral geïnteresseerde jonge mannen van 20 tot 40 jaar. Dat vind ik wel hoopvol, want dat is toch echt de jongere generatie en dus de toekomst.’

Elke man zou het boek van Jens van Tricht moeten lezen

‘Een goed boek om eens mee te beginnen is het boek van Jens van Tricht – Waarom feminisme goed is voor mannen. Hij is een echte autoriteit op dit gebied. Hij schrijft over die stereotyperingen en de gevolgen daarvan voor mannen en de wereld. Voor mij was dat echt een eye-opener. Ik vind eigenlijk dat iedere man dat boek een keer zou moeten lezen. Het leest heel snel en prettig. Aan de ene kant is het best wel pijnlijk hoe hij blootlegt wat mannen en de patriarchale samenleving aan onrecht veroorzaken. Aan de andere kant is het ook een hoopvolle boodschap welke kant we op moeten met zijn allen. En het laat zien dat er ook al positieve veranderingen te zien zijn.’

Veel mannen vinden ook dat het anders moet

Laurens: Sinds de #MeToo beweging zijn er steeds meer mannen die vinden dat het anders moet. Dat mannenemancipatie actueel is lees je in de kranten en zie je op televisie. Er is dit jaar ook een heel interessante documentaire uitgekomen van Sunny Bergman – Man Made. Die is terug te kijken op NPO gemist. Er is heel veel gaande eigenlijk. Heb je interesse in dit onderwerp? Kom dan eens naar onze Mans Genoeg avonden of kijk voor meer info op Feniks Tilburg of like Feniks op Facebook. Neem ook eens een kijkje op de website van Emancipator. Zij geven bijvoorbeeld trainingen. 

Mans Genoeg is een project van Feniks Emancipatie Expertise Centrum, gefinancierd door het Oranje Fonds en mede mogelijk gemaakt door de Kennismakerij (onderdeel Bibliotheek Midden-Brabant).