Hoe verlatingsangst en bindingsangst doorwerkt in je relatie
Wat klanten hierover zeggen:
- Ik heb het idee dat ik in deze relatie eenzamer ben dan toen ik alleen woonde.
- Als ze niet snel op mijn sms’jes reageert, word ik helemaal gek van de gedachte dat ze misschien bij een ander is.
- De gedachte dat hij de hele tijd om me heen wil zijn, maakt me panisch.
- Hij controleert me nogal, ik kan geen stap verzetten zonder dat hij wil weten wat ik doe.
- Als ze me niet bij elk wissewasje om advies zou vragen, zou ik een stuk minder geïrriteerd zijn.
- Ze geeft niets om me want ze wil ook een eigen leven naast die met mij.
Als je jezelf in verlatingsangst en/of bindingsangst herkent, is de kans groot dat je onveilig gehecht bent of dat je samenleeft of hebt geleefd met iemand die niet veilig gehecht is. Dit kan voor vervelende gewoontes in je relatie zorgen, die je relatie echt om zeep kunnen helpen.
Gewoontes van je partner die je tot waanzin drijven
Vervelende gewoontes in je relatie die als een rode lap op je lief werken, hebben zeer waarschijnlijk te maken met jullie gehechtheidstijlen. De basis hiervoor wordt gelegd in je babytijd volgens de gehechtheidtheorie van Bowlby. Hoe jouw verzorgers reageerden op jouw fysieke en emotionele behoeften zoals emotionele zekerheid en geborgenheid heeft grote gevolgen voor de ontwikkeling van je (zelf)vertrouwen. Het bepaalt de mate van vertrouwen dat jij in een ander stelt. Het bepaalt ook in welke mate je een gezond zelfvertrouwen ontwikkelde.
Vertrouwen hebben in je partner en een gezond zelfvertrouwen zijn belangrijk voor een gelukkige en gezonde relatie.
Daarom komt op volwassen leeftijd je hechtingsstijl weer om de hoek kijken als je een liefdesrelatie aangaat.
De 3 gehechtheidstijlen
Er zijn grofweg 3 manieren waarop kinderen zich kunnen binden aan hun verzorgers. Deze hechtingsstijl pas je vaak ook toe als volwassene onder andere in je liefdesrelatie.
1 Veilige hechting: ik ben er om van te houden
Mensen met een gezonde hechting hebben zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen.
- Ze groeiden met verzorgers die hen voldoende liefde en aandacht gaven en ze zijn in staat om een diepe intieme relatie aan te gaan met hun geliefde.
- Veilig gehechte mensen maken zich geen zorgen over de standvastigheid van de relatie en de kleine dagelijkse miscommunicaties.
- Ze accepteren elkaars tekortkomingen, behandelen elkaar met respect en liefde, manipuleren niet en spelen geen spelletjes met elkaar.
Door een gezonde dosis zelfvertrouwen nemen ze kritiek van de ander niet al te persoonlijk en laten ze zich niet verleiden tot een vervelende reactie. Integendeel, ze zijn in staat om de angel uit een ruzie uit te halen door het probleem op te lossen, het te vergeven en excuses aan te bieden. Ze hebben een gezond evenwicht ontwikkeld tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid.
Ze vertrouwen hun geliefde en ervaren genoeg zelfvertrouwen in de relatie.
Ongeveer 65% van de Nederlanders heeft een veilige hechtingsstijl.
2 Verlatingsangst
Bij verlatingsangst of met een angstige stijl denk je al gauw dat je in de steek wordt gelaten. Je zoekt voortdurend bewijzen dat de ander van je houdt en je bent er niet zeker van dat je lief er voor je is. Dit wil je voortdurend bevestigd zien.
Symptomen van een angstige hechtingsstijl. Je:
- bent bovenmatig in de weer met je relatie en sterk op je partner gericht.
- maakt je voortdurend zorgen dat je partner niet zo close wil zijn als jij.
- ervaart miscommunicatie als persoonlijk en geef je er een negatieve draai aan.
- hebt er moeite mee om je lief ook een eigen leven te gunnen met vrienden, familie en hobby’s.
- twijfelt voortdurend aan de betrouwbaarheid van je lief als ze niet in de buurt is.
- bent vaak onzeker.
- speelt spelletjes of je manipuleert. Het maakt niet uit welke tactiek je bedenkt als je maar een reactie krijgt. Dat is het belangrijkste voor je.
- reageert buiten proportioneel emotioneel: je dreigt voortdurend je partner te verlaten en/of je gedraagt je buitensporig jaloers.
- belt of sms’t zeer regelmatig ook al vraagt je lief om daar mee op te houden.
Werkwoorden die bij dit gedrag horen en waar je lief mee te maken heeft, zijn bijvoorbeeld: bekritiseren, klagen, druk uitoefenen, provoceren, controle houden en schreeuwen.
Mensen die angstig gehecht zijn, hebben angst voor verlating. Ze twijfelen voortdurend aan de liefde van de ander en zijn geneigd om die te controleren.
Ongeveer 20% van de Nederlanders heeft een angstige hechtingsstijl.
3 Bindingsangst
Bij bindingsangst of met een vermijdende hechtingsstijl demp je je emoties als het ware om te voorkomen dat je door anderen gekwetst wordt of afhankelijk van hen bent. Je verbergt steeds weer je verlangen naar gehechtheid en probeert te ontkomen aan een echte verbinding. Je houding is ongeveer: “Jij hoeft er niet voor mij te zijn. Ik ben oké, wat jij ook doet”. Dit noemen we ook wel bindingsangst.
Symptomen van bindingsangst. Je:
- houdt nauwlettend in de gaten dat je lief je behoefte aan autonomie en vrijheid niet inperkt.
- neemt regelmatig beslissingen in je eentje zonder ze eerst te bespreken met je lief.
- gaat het liefst je eigen gang.
- bent niet altijd even gevoelig en responsief betreffende de gevoelens en behoeften van je lief.
- lief zegt regelmatig tegen je dat je hem/haar niet echt nodig hebt.
- vindt het moeilijk om echt intiem te worden en je gevoelens te delen.
- houdt jezelf voor dat je geen hechtingsbehoeften hebt als je relatie bedreigd wordt en je ontkent zelfs de stressreacties hierop.
- gebruikt rationele probleemoplossende manieren als er voor jou moeilijke emotionele situaties plaatsvinden.
- doet je best om de woede en afkeuring van je lief te ontlopen.
Werkwoorden die bij dit gedrag horen waar je lief mee te maken heeft, zijn bijvoorbeeld: je terugtrekken, afwezig zijn, gevoelens wegdrukken, verlamd raken, je afsluiten en alles binnen proberen te houden en zelf je problemen willen oplossen.
Mensen die vermijdend gehecht zijn, hebben een grote behoefte aan onafhankelijkheid. Ze lijken minder behoefte te hebben aan intimiteit en binding.
Ongeveer 15% van de Nederlanders heeft een vermijdende hechtingsstijl.
Oplossingen voor verlatingsangst of bindingsangst
Het blijkt uit onderzoeken dat een onveilige gehechtheidsstijl veranderbaar is.
Een relatie met een lief die een veilige hechtingsstijl heeft, kan het effect van je ervaringen in je jeugd doen afnemen. Daarnaast kun je er samen voor zorgen dat de invloed van een onveilige hechting een minder negatieve invloed heeft op jullie relatie.
Wees je er van bewust als je verlatingsangst of bindingsangst hebt
Als je iets wilt doen aan de negatieve invloed van je gehechtheidsstijl in je relatie is het belangrijk om je hechtingspatronen te kennen. Juist in een liefdesrelatie vlammen je oude negatieve patronen op en voordat je het weet, zitten jij en je lief in een neerwaartse spiraal.
Het heeft geen zin om elkaar te beschuldigen. Realiseer je dat je samen in een negatief patroon gevangen zit die in heel veel relaties voorkomt.
Dat hoeft niet zo te zijn.
Ik kan je helpen deze patronen in kaart te brengen.
Versterk je zelfvertrouwen
Vaak speelt er een gebrek aan vertrouwen of aan zelfvertrouwen. Je denkt dat je niet de moeite waard bent en je bent bang dat je lief andere mensen leuker vindt.
Je durft niet vertrouwelijk te zijn met je lief, omdat je bang bent om gekwetst te worden.
Dat kan echt anders.
Je kunt je zelfvertrouwen versterken door je mindset te veranderen. Het zijn de beperkende overtuigingen en belemmerende gedachten over jezelf en over anderen die bepalen hoe je naar de wereld kijkt. Je kunt dit onderzoeken en tot de conclusie komen dat die gedachten helemaal niet kloppen.
Ik kan je leren om positiever naar jezelf en naar anderen te kijken.
Verander je negatieve reactie in een positieve reactie
Zodra je je bewust bent van de negatieve patronen in je liefdesrelatie kun je besluiten, dat je niet meer op de oude negatieve manier wilt reageren. Je kunt leren om je eerste en oude impuls om te buigen naar een positieve reactie, zodat je een gelukkige en fijne relatie creëert.
Ik kan je leren hoe je dit doet.
Ik heb dit zelf ook moeten leren om mijn onveilige hechting om te buigen naar een positieve manier van reageren in een intieme relatie.
Vertel je partner waarom je doet zoals je doet
Je partner kan geen gedachten lezen en verwacht geen wonderen van je lief. Waarschijnlijk heeft hij/zij nooit geleerd wat voor invloed hechtingsstijlen kunnen hebben op een relatie. Je zult zelf eerst aan de slag moeten om aan je verlatingsangst of bindingsangst te werken. Je partner zal je beter begrijpen en meer geduld voor je kunnen opbrengen als je vertelt wat voor invloed jouw gehechtheidsstijl heeft op jullie relatie.
Met de kennis die jij nu opdoet, kun je hem/haar en anderen ook beter begrijpen.